Για το 'Βρήκαμε ένα καπέλο', του Jon Klassen
του Μιχάλη Κατσιγιάννη
Το Βρήκαμε ένα καπέλο αποτελεί το τρίτο και τελευταίο βιβλίο της τριλογίας των καπέλων του Jon Klassen. Στην ιστορία πρωταγωνιστούν δύο χελώνες οι οποίες περιπλανώμενες στην έρημο βρίσκουν ένα καπέλο. Το δοκιμάζουν και οι δύο και θεωρούν ότι το καπέλο τους ταιριάζει πάρα πολύ. Ωστόσο, υπάρχει ένα οφθαλμοφανές πρόβλημα. Αυτές είναι δύο αλλά το καπέλο μόνο ένα. Τι πρέπει να γίνει;
Τολμηρή γραφή, με πειραματική τεχνοτροπία και ξεκούραστη – ταυτόχρονα και υπενθυμητική – επαναληπτικότητα, η πένα του Jon Klassen, προσφέρει στον/στην αναγνώστη/στρια μία ενδιαφέρουσα και πολλά υποσχόμενη λογοτεχνική εμπειρία. Η λιτή αλλά εκφραστική και πλούσια αινιγματική εικονογράφηση δεν έρχεται απλώς να συμπληρώσει τα – τεχνητά – κενά του λόγου, έτσι όπως αυτά δημιουργήθηκαν από το συγγραφέα, προσδίδοντάς του πτυχές της σκέψης και των συναισθημάτων των δύο χελωνών. Αντίθετα, οι δύο τροπικότητες (λόγος και εικόνα) του κειμένου δημιουργούν μία ενότητα παραπέρα από την απτή, την υλική, αυτή που βλέπουμε δηλαδή ανοίγοντας το βιβλίο και ξεφυλλίζοντάς το. Η συνεργασία λόγου και εικόνας δεν είναι πιστή με την έννοια του απόλυτου συγχρονισμού αλλά έχουμε μία επιτελεστική, δρασιακή, αλληλεπίδραση, όπου ο λόγος επιδρά και μεταλλάσσει την βαρύτητα της εικόνας και το αντίθετο, τροποποιώντας έτσι το οπτικό αποτέλεσμα και κατασκευάζοντας ένα ιδιαίτερο και ανοιχτό πολυσημικό αφηγηματικό περιβάλλον.
Ιστορία με ανοιχτό τέλος και – θα μπορούσαμε να πούμε και – με ανοιχτή πλοκή, το ‘Βρήκαμε ένα καπέλο’ δεν επιτρέπει απλώς στον/στην αναγνώστη/στρια να δώσει τη δική του/της προσωπική ερμηνεία, αλλά τον την εγκαλεί να πειραματιστεί με το κείμενο, να παίξει με τα σημεία του και να αφεθεί στην απόλαυση της αναζήτησης που σίγουρα θα προσφέρει η εμπειρία της ανάγνωσης.
Κείμενο με δημιουργική κατεύθυνση και προσέγγιση ως προς τα εξωλογοτεχνικά ζητήματα που πραγματεύεται, όπως ο αλτρουισμός, η φιλία, η ηθική και η συνεργασία, αποφεύγει τον άμεσο και στείρο καθοδηγητικό διδακτισμό, αφήνοντας την ίδια την πλοκή και τη δράση των χαρακτήρων να δώσουν στο αναγνωστικό κοινό το εννοιολογικό στίγμα που κυοφορείται εντόνως στην ιστορία.
Το ‘Βρήκαμε ένα καπέλο’ του Jon Klassen, δεν είναι ένα βιβλίο που προσφέρεται για συνειδητή
νοηματοδότηση του περιεχομένου του από τον/την αναγνώστη/στρια, αλλά μάλλον
μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα από αυτόν/ην αν αφήσει το κείμενο να
λειτουργήσει αυτόνομα, αποφεύγοντας νοητικούς περιορισμούς παντός τύπου.
Πρώτη δημοσίευση: Αρχική - StigmaLogou, 28 Νοεμβρίου 2024