Συνέντευξη της Νάνσυ Αγγελή στον Μιχάλη Κατσιγιάννη για το βιβλίο "Η νοητή ευθεία που ενώνει ένα σώμα μ' ένα άλλο"

Συνέντευξη της Νάνσυ Αγγελή στον Μιχάλη Κατσιγιάννη για το βιβλίο "Η νοητή ευθεία που ενώνει ένα σώμα μ' ένα άλλο"

 

του Μιχάλη Κατσιγιάννη

 

Η συλλογή (μικρο)διηγημάτων της Νάνσυ Αγγελή, με τίτλο ‘Η νοητή ευθεία που ενώνει ένα σώμα μ' ένα άλλο’, αποτελεί μία πολύ ιδιαίτερη λογοτεχνική – αλλά και ευρύτερα αισθητική – προσέγγιση. Στη συλλογή παρατηρείται η κυκλοφορία ερεθισμάτων που δεν γίνονται απλώς αντικείμενα προς κατανάλωση από μέρους του αναγνώστη, αλλά μπορούν να μεταβάλλουν τον τρόπο με τον οποίο θα ενεργοποιηθεί και θα λειτουργήσει η πρόσληψη. Θα αποπειραθώ να εξηγήσω αυτή τη σημαντική λογοτεχνική συνθήκη μέσω δύο – γενικών – περιπτώσεων/κατηγοριών που διακρίνω.

Πρώτη περίπτωση: η Αγγελή αναστοχάζεται και διερευνά πάνω σε ζητήματα που άπτονται της συγγραφικής τέχνης και τεχνικής (αλλά και πράξης και πρακτικής), επιχειρώντας τόσο να παραμείνει εντός ανοικτών – καλλιτεχνικών – ερωτημάτων όσο και να οικειοποιηθεί και να εκμεταλλευθεί εναλλακτικούς τρόπους λογοτεχνικής παρέμβασης. Αναφέρω ενδεικτικά κάποια από τα (μικρο)διηγημάτα που θεωρώ χαρακτηριστικά για την πρώτη περίπτωση: Πρωί, Η συνάντηση (Προσχέδιο σουρεαλιστικής αφήγησης), Τα σεμινάρια, Ψάχνοντας για δουλειά.

Δεύτερη περίπτωση: παρατηρούμε τη συγγραφέα να ασχολείται ενεργά πάνω σε ποικίλα κοινωνικά, πολιτικά και πολιτισμικά ζητήματα, αναδεικνύοντας με αυτή της την προτίμηση και πρόταση – αλλά ενδεχομένως και μεθοδολογία μέχρι ενός σημείου – το γεγονός ότι η λογοτεχνική γραφή είναι ικανή να εκφράσει τα μύχια του κόσμου, με έναν τρόπο τόσο εναλλακτικό όσο και ολοκληρωμένο. Αναφέρω ενδεικτικά κάποια από τα (μικρο)διηγημάτα που θεωρώ χαρακτηριστικά για τη δεύτερη περίπτωση: Φοίνικες, Το σπίτι, ο παππούς, Ιδιοκτησία.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τη συγγραφέα για την απόφασή της να μου παραχωρήσει τη συνέντευξη που παραθέτω εδώ. Τέλος, μία επισήμανση προς τον αναγνώστη. Το κείμενο της παρακάτω συνέντευξης είναι χρήσιμο να αναγνωστεί έχοντας πάντα στο νου ότι η συνέντευξη, ως εργαλείο, γειώνει – με την αρνητική έννοια – το συζητούμενο αντικείμενο.

 

Συνέντευξη με τη Νάνσυ Αγγελή

 

Πώς αντιλαμβάνεστε τη γραφή;

 

Ως μέσο επιβίωσης, θα έλεγα, με την έννοια πως μου εξασφαλίζει τα προς το ζην. Και φυσικά δεν εννοώ οικονομικά… 

 

Θα μπορούσατε να παραθέσετε έναν ορισμό για το μικροδιήγημα;

 

Το μικροδιήγημα είναι ένας μηχανισμός ακριβείας: Όταν είναι γραμμένο όπως πρέπει, τίποτα δεν να περισσεύει, όλα λειτουργούν στην εντέλεια.

 

Γιατί επιλέξατε να καταπιαστείτε με αυτό το είδος;

 

Παρότι μεγάλωσα με μυθιστορήματα, τα οποία αγαπούσα πολύ ως έφηβη, η μικρομυθοπλασία με γοήτευσε απ’ την πρώτη στιγμή που ήρθα σε επαφή μαζί της, από τα πρώτα δείγματα του είδους που διάβασα. Νομίζω πως το συγγραφικό είδος με το οποίο επιλέγει κανείς να καταπιαστεί, έχει να κάνει και με την ιδιοσυγκρασία του γράφοντα. Ο αντιθετικός σε πρώτη όψη συνδυασμός συντομίας και εμβρίθειας παράλληλα, με γοητεύει και με εξιτάρει τόσο συγγραφικά, όσο και ως αναγνώστρια.  

 

Ποιες θα λέγατε ότι είναι οι θεματικές του βιβλίου σας ‘Η νοητή ευθεία που ενώνει ένα σώμα μ' ένα άλλο’;

 

Η μοναξιά και η απομόνωση που απορρέουν από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Υπάρχει μια ανάγκη σύνδεσης, πρόκειται όμως για μια σύνδεση αισθηματική που αναζητάμε, καθώς δίκτυα υπάρχουν πολλά και, κατά τα φαινόμενα, είμαστε πιο συνδεδεμένοι από ποτέ. Ταυτόχρονα νιώθουμε πιο μόνοι από ποτέ κι αυτό είναι το παράδοξο. Ζούμε σε καιρούς κοινωνικής δυστοπίας και το βιβλίο αντανακλά κατά κάποιο τρόπο αυτή ακριβώς την αίσθηση δυστοπίας.     

 

Μπορείτε να εξηγήσετε τον τίτλο;

 

«Η νοητή ευθεία που ενώνει ένα σώμα μ’ ένα άλλο», είναι ακριβώς αυτή η αμοιβαία σύνδεση παρά τη γεωγραφική και συναισθηματική απόσταση. Μας συνδέουν άυλοι δεσμοί και νήματα, δεν είμαστε όμως πάντα σε θέση να τα ανιχνεύσουμε. Μου φαίνεται ανακουφιστική η σκέψη πως, κατά κάποιο τρόπο, μας συνδέει όλους, κυριολεκτικά, μια νοητή ευθεία, σαν αυτή που θα σχεδίαζε κανείς πάνω σ’ ένα χάρτη.   Παράλληλα, και οι ιστορίες του βιβλίου συνδέονται μεταξύ τους, καθώς κατά κάποιο τρόπο αποτελούν όλες μια προειδοποίηση κινδύνου ή μια ‒σιωπηλή‒ κραυγή βοήθειας. Πεθαίνει κανείς συχνά από μοναξιά ή από θλίψη.    

 

Στο συγκεκριμένο βιβλίο, φαίνεται να εντρυφάτε στα καθημερινά, στα θεωρούμενα ως ασήμαντα και μικρά.

 

Ναι, το μικρό και το ασήμαντο είναι πολλές φορές αποφασιστικής σημασίας. Κι άλλωστε, ζούμε συνήθως έναν μικρό κι ασήμαντο βίο, απ’ τον οποίο πηγάζουν όμως όλες μας οι εμπνεύσεις. 

 

Τι θα θέλατε να κρατήσει ο αναγνώστης από αυτό;

 

Αυτή είναι μια ερώτηση στην οποία δεν ξέρω πώς να απαντήσω… Ιδανικά, θα ήθελα οι αναγνώστες να κρατήσουν το βιβλίο στη βιβλιοθήκη τους με τη διάθεση να επιτρέψουν ίσως κάποια στιγμή σε αυτό.

 

Μετριέται, άραγε, η απόσταση;

 

Η δική μου προσωπική εμπειρία μου λέει πως, μάλλον όχι. Ή τουλάχιστον όχι με βάση τις συμβατικές μονάδες μέτρησης…

 

Υπάρχει σήμερα λογοτεχνία;

 

Σίγουρα υπάρχει λογοτεχνία σήμερα. Ίσως μάλιστα να υπάρχει υπερπληθώρα λογοτεχνίας (καλής και κακής), κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τον οποίο υπάρχει υπερπληθώρα στα πάντα. Έτσι, το δύσκολο είναι να ξεχωρίσει κάποιο έργο, να μην περάσει απαρατήρητο ή να μην καταλήξει, επί της ουσίας, ανύπαρκτο ή αόρατο, πράγμα που συμβαίνει τις περισσότερες φορές. 

Πρώτη δημοσίευση: εξιτήριον – ψηφιακές εκδόσεις ανοικτού περιεχομένου, 11 Ιουλίου 2025